Əhməd
Cavad
(1892-1937)
| Əhməd Cavad (Axundzadə Cavad Məhəmmədəli oğlu) 1892-ci il mayın 5-də
anadan olmuşdur. Gəncə ruhani seminariyasında (1906-1912) təhsil almışdır.
1913-cü ildən şeirləri çap edilməyə başlanıb. Əsrin əvvəllərində Türkiyənin
düşdüyü ağır vəziyyət bir türk övladı kimi Əhməd Cavadı ciddi narahat etmişdir.
O, klassik ədib və şair pedaqoq Abdulla Şaiqlə birlikdə könüllü əsgər kimi
İstanbulda qurulan "Qafqaz könüllü hissəsi” sıralarına qatılır. Trakiya
cəbhəsində Türkiyənin müstəqilliyi uğrunda türk qardaşları ilə çiyin-çiyinə
vuruşur. Birinci Dünya Müharibəsi zamanı, 1915-ci ildə Türkiyədə rus və erməni
istilasına, özbaşnalığına qarşı çıxaraq "Azərbaycan xeyriyyə cəmiyyəti”
vasitəsilə vaxtaşırı türk xalqına kömək göstərmişdir. Azərbaycan Cümhuriyyətinin
qurulmasını sevinclə qarşılayan Ə.Cavad gecə-gündüz çalışmış, əməli işi, bədii
yaradıcılığı ilə xalqının xoşbəxtliyi, azadlığı üçün əlindən gələni
əsirgəməmişdir. 1916-cı ildə "Qoşma” adlı ilk kitabı çapdan çıxmışdır. 1919-cu
ildə isə "Dalğa” adlı kitabı nəşr olunmuşdur. Azərbaycan ali Pedaqoji
İstitutunun tarix və filologiya fakültəsində (1922-1927) təhsilini davam
etmişdir. Bu maarifpərvər insan ciddi çətinliklərə baxmayaraq xalqının
övladlarına dərs deyərək, müəllimlik edib. Müstəqillik, türk xalqının birliyi,
keçmişimizin unudulmaması mövzularında əsərlər yazmışdır. Azadlıq carçısı
Vətənimizin azadlığını, müstəqilliyini
də hər şeydən üstün tutub, bu haqdaçoxlu əsərlər yazıb. Hətta Milli himnimizin
sözlərinin müəllifidir. Azərbaycanı müstəqil, doğma xalqını xoşbəxt görmək
istəyən Əhməd Cavad, haqsız olaraq həbs edilmiş, dəhşətli işgəncələrə məruz
qalmış, 1937-ci ildə güllələnmişdir. |
Azərbaycan Bayrağına
Türküstan
yelləri öpüb alnını,
Söyləyir
dərdini sənə, bayrağım!
Üç
rəngin əksini Quzğun dənizdən
Ərməğan yollasın sana, bayrağım!
Gedərkən
Turana çıxdın qarşıma,
Kölgən
dövlət quşu qondu başıma.
İzin
ver gözümdən axan yaşıma
Dinlətsin
dərdini sənə, bayrağım!
Qayı
xan soyundan aldığın rəngi,
Qucamış
Elxanla müsəlman bəyi.
Elxanın
övladı - dinin dirəyi.
Gətirdin
könlümə səf, bayrağım!
Köksümdə
tufanlar gəldim irəli,
Öpüm
kölgən düşən müqəddəs yeri.
Allahın
yıldızı – o gözəl pəri
Sığınmış
qoynunda aya, bayrağım!
Çırpınırdı
Qara Dəniz "Çırpınırdı
Qara Dəniz
Baxıb Türkün
Bayrağına.
Ah deyərdim,
heç ölməzdim
Düşə bilsəm
ayağına!
Ayrı düşmüş
dost elindən
İllər var ki
çarpar sinən.
Vəfalıdır
gəldi gedən
Yol ver
Türkün bayrağına!
Dost elindən
əsər yellər
Mənə şer,
salam söylər.
Olsun bizim
bütün ellər
Qurban Türkün
bayrağına!
İncilər tök
gəl yoluna,
Sırmalar düz
sağ-soluna,
Fırtınalar
dursun yana,
Salam türkün
bayrağına!”
|